Tom Lanoye (1958) leeft en werkt in Antwerpen (België) en Kaapstad (Zuid-Afrika). Hij is romancier, dichter, columnist, scenarist en theaterauteur. Hij is een van de meest gelezen en gelauwerde auteurs van zijn taalgebied (Nederland en Vlaanderen), en kind aan huis bij alle grote Europese theaterfestivals. Zijn naam wordt uitgesproken op zijn Frans: /lanwa/.
(Klik hier voor Wikipedia-pagina)
‘Hamlet ontroert, steekt en schuurt’
DE VOLKSKRANT
*****
‘Genadeloze, scherpe Hamlet’
DE STANDAARD
****
‘Poëtische, woeste taalstorm; spannende, pakkende voorstelling’
KNACK
*****
‘Je gaat kritiekloos op de knieën voor Lanoyes visie op King Lear’
LEIDSCH DAGBLAD
*****
‘Zuivering is een indringend, soms weerzinwekkend verhaal’
Friesch Dagblad
‘Zuivering staat bol van mysterie, bol van onopgeloste raadsels, bol van onbeantwoorde vragen. Daardoor blijft het boek in je hoofd nagalmen, nog dagen nadat je het hebt uitgelezen.’
Knack
‘Zuivering zit bomvol beeldspraak, verwijzingen naar actuele discussies, geschiedenis en alles overstijgende thema’s, zoals eenzaamheid, vriendschap en schuld.’
Het Parool
"Un hommage magnifique doublé d'une colère froide contre l'aphasie qui le priva de la parole de sa maman"
Le Soir
"Tom Lanoye une véritable histoire Belge"
L’Humanité
"Tom Lanoye écrit un chef d'oevre a la mémoire de sa mère"
Ons Erfdeel
'60 jaar jong, 40 jaar schrijver''
De Standaard
'Portret van de schrijver als politiek dier'
Knack
'Feestbeest Tom Lanoye verpakt veertig jaar schrijverschap in een Jazzy literaire medley en legt zo zelf de kers op zijn verjaardagstaart.'
De Standaard over Jubilee Lanoye
'Je mag nooit een kans laten schieten om een groot feest te organiseren.'
Gazet van Antwerpen
Martin, homoseksueel en grillige weduwnaar van in de vijftig, krijgt het aanbod om een schijnhuwelijk aan te gaan met een twintigjarige Congolese vrouw genaamd Tamara. Deze twee tegenpolen zullen hun liefde geloofwaardig moeten maken voor de migratie-autoriteiten en door te doen alsof, zullen ze uiteindelijk van elkaar houden... op hun eigen manier!
“Kabongo schittert” HET LAATSTE NIEUWS
“Een spitsvondig satirisch spel” FILMMAGIE
“Afwisselend hilarische en tragische film” FILMMAGIE
“Vol spitse dialogen en rake portretteringen” FILMMAGIE
"Surprenant" CINEVOX
"Comédie tendre et dramatique" CINEVOX
"Bouli Lanners dans un rôle inédit" CINEVOX
"La formidable Rachel Mwanza" L’AVENIR
"Le meilleur du cinéma belge" PROXIMUS TV
"Virginie Hocq crève l’écran" SUDPRESSE
"Une comédie qui touche au cœur..." SUDPRESSE
"Bouli Lanners dans un rôle inattendu" L’ECHO
"Haut en couleur" LA DERNIERE HEURE
"Une comédie dramatique belge touchante, très fine psychologiquement" LA DERNIERE HEURE
"Touchant" LA DERNIERE HEURE
"Bouli se réinvente" LA LIBRE BELGIQUE
"Comédie touchante" MOUSTIQUE
"De meesterlijke heiligen en monsters van Lanoye en Cassiers"
‘Universeel motief, magnifiek portret’
De Volkskrant ****
‘Fenomenaal’
Knack *****
‘Magistraal’
Haarlems Dagblad *****
‘Ontroerende en actuele monoloog’
Theaterkrant ****
‘Virtuoos en hartroerend’
Cutting Edge ****
‘Universeel’
Dagblad Van Het noorden ****
‘Snedig en scherpzinnig’
Humo ***
‘Vlijmscherp pleidooi’
NRC Handelsblad ***
‘Bewonderenswaardig, toonvast, ontroerend’
De standaard ***
‘Een mokerslag’
De Morgen
‘Een als thriller vermomde roman om van te smullen’
NRC Handelsblad *****
‘Een bedwelmende roman: meeslepend, amusant en prikkelend - maar ook complexer dan een eerste blik doet vermoeden’
de Volkskrant *****
‘Een woest-intelligent boek met internationale potentie’
De Standaard ****
‘Een sprankelend, maar ook grappig en wrang werk dat de lezer ademloos achterlaat’
Recensieweb.nl *****
‘Meeslepend, vol verrassende wendingen, bij wijlen hilarisch’
Gazet van Antwerpen ****
‘Dé literaire evenknie van Quentin Tarantino’
Cutting Edge ****
‘Groots van opzet, glansrijk geslaagd’
Metro ****
‘Superieure doeltreffendheid met absurdistische terzijdes’
Leidsch Dagblad ****
‘Komt dat zien! Komt dat zien!’
De Limburger ****
‘Weer een prikkelende Lanoye, met stilistische flair’
De Telegraaf
‘Lanoye deelt klap na klap uit: prikkelend vermaak in een roman over vrijheid’
Elsevier
‘Lanoye slaagt waar velen faalden: eindelijk weer een goed cadeau bij de Boekenweek’
DE VOLKSKRANT
‘Lanoye demonstreert zijn benijdenswaardige klasse’
DE STANDAARD
‘Jonathan Franzen in miniatuurformaat’
HUMO
‘Pure literaire verwennerij’
HET NIEUWSBLAD
‘Een meesterlijke novelle, als door Harry Mulisch ingeblazen’
NRC-HANDELSBLAD
"Een naakte voorstelling met een schatrijke tekst"
De Morgen
Tom Lanoye over schrijven, voorlezen en een rol spelen op een podium: "Deze monoloog is het ultieme eerbetoon aan mijn moeder."
Tom Lanoye en Ivo van Hove voor Toneelgroep Amsterdam
'La Reine Lear: un must!' (Christian Jade) — "Le tragique, le poétique, le burlesque, le rire et les larmes coexistent comme un vrai Shakespeare contemporain. Avec une langue flamande, crue et corsée, magistralement traduite par Alain Van Crugten.’
RTBF CULTURE
‘La REINE LEAR de Lanoye & Sermet au Théâtre Nationale BXL et Th de Namur. C’est tempête en mer — cinglant!’
L'ECHO
'LA REINE LEAR est une pièce forte, puissante, servie par la mise en scène de Christophe Sermet, et la qualité des acteurs. C’est la comédienne française Anne Benoît qui incarne la Reine Lear. La Reine Lear de Tom Lanoye est une impitoyable femme d'affaires et mère dévorante...)’
RTBF CULTURE
FORMIDABLE EN REIN LEAR
‘Anne Benoît vibre, injurie, humilie, séduit, pleurniche. Elle porte à merveille la langue torrentueuse et baroque de Tom Lanoye, jouant la démence progressive de la Reine Lear. C’est d’abord cette performance d’actrice qu’on retiendra, prouesse pour une comédienne. Il faut aussi saluer le travail du traducteur Alain Van Crugten qui est parvenu à rendre la force et la subtilité à la fois du texte de Tom Lanoye.’
LA LIBRE
Alle macht is aan de intieme spelkracht van zijn actrices, en zij brengen het er met Lanoyes sterk literaire replieken juist grootser vanaf.’
De Morgen ****
‘Wezenlijk en waarachtig theater over oorlog’
De Volkskrant *****
‘In haar totaliteit is de voorstelling een parel voor oog en oor.’
KNACK ****
‘Beau texte, voyage sensible, longuement applaudi.’
Le Monde
‘Texte éblouissant – une réussite absolue avec une fin inédite.’
Le Soir
‘La langue défie les plus grands – une jouissance auditive rarement égalée.’
L'humanité
‘Contemporain, fort, beau et passionnant : un très beau texte, un choc sublime.’
La Libre Belgique
‘Qui a dit que le néerlandais n’était pas une langue harmonieuse ? Les mots coulent de source et sont bientôt une drogue dont on redemande.’
Libération
“Een genadeloos goede voorstelling” ****
De Volkskrant
“Heerlijk acteervuurwerk in een retestrakke regie; een spetterende toneeltekst met grote grapdichtheid en juwelen van zinnen, vol taalhumor en stijlfiguren” ****
De Standaard
"Lanoye’s bewerking van ‘Who’s Afraid of Virginia Woolf?’ is levensecht, confronterend en vol lef". En: "In de ijzersterke regie van Koen De Sutter vertolken Dottermans als Denise en Kerckhoffs in de rol van Jo een uitgeblust acteursechtpaar dat subsidie aanvraagt voor een multicultureel ‘project’ waarvoor twee niet-Nederlandse acteurs auditie komen doen. Tarikh Janssen en Dilan Yurdakul zijn, net als Nick en Honey in Who’s Afraid […], getuige van de verbeten liefdesoorlog tussen het echtpaar." ****
NRC
“Door het geniale spel met realiteit en fictie toont Wie is bang de kracht van toneel en vooral: van Lanoyes toneel, dat tegelijk grote woordkunst en poëticaal pamflet is, en bovendien een aantal politieke discussies oproept en aanwakkert.”
Knack
“Tom Lanoye zet de echtelijke ruzie uit Who’s afraid of Virginia Woolf naar zijn hand in een stuk dat geenszins ‘kut’ te noemen is.” ****
Het Nieuwsblad
“Welk kutstuk?” ****
CuttingEdge
Diplodocus Deks. Triomf der archeologie is een toneelstuk van Tom Lanoye, geschreven in opdracht van Publiekstheater (Gent) en Koninklijke Vlaamse Schouwburg (Brussel), naar een idee van Domien Van Der Meiren. In diens regie ging het stuk in 2004 in première in Brussel. Het werd in dat jaar uitgegeven door Prometheus (Amsterdam), in één band met De Jossen. Val en revival der saamhorigheid.
De tekst van Diplodocus Deks. Triomf der archeologie mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM.
Bij Jules en Alice is een toneelstuk van Tom Lanoye, naar een gelijknamig verhaal van hemzelf uit de bundel Een slagerszoon met een brilletje (1985). Het toneelstuk werd in 1993 door uitgeverij Bert Bakker (Amsterdam) gepubliceerd als onderdeel van De schoonheid van een total loss, waarin ook twee andere stukken van Lanoye werden opgenomen — Blankenberge en Celibaat. Bij Jules en Alice werd geschreven in opdracht van Toneelgroep Amsterdam en in 1991 voor het eerst opgevoerd, in Amsterdam en in een regie van Alize Zandwijk.
De tekst van Bij Jules en Alice mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM.
Blankenberge is een toneelstuk van Tom Lanoye, dat in 1993 werd gepubliceerd door uitgeverij Bert Bakker (Amsterdam) als onderdeel van De schoonheid van een total loss, waarin ook twee andere stukken van Lanoye werden opgenomen — Bij Jules en Alice en Celibaat. Blankenberge werd geschreven in opdracht van Nederlands Toneel Gent. Het werd in 1991 voor het eerst opgevoerd, in Gent en in een regie van Senne Rouffaer.
De tekst van Blankenberge mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM.
De Canadese muur. Een harteloos familiedrama over voetbal, drank en Vlaanderen is een toneelstuk van Herman Brusselmans en Tom Lanoye. Het werd in 1989 gepubliceerd door uitgeverij Bert Bakker (Amsterdam) en in datzelfde jaar voor het eerst opgevoerd door het Raamtheater (Antwerpen).
De tekst van De Canadese muur. Een harteloos familiedrama over voetbal, drank en Vlaanderen mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM.
Mamma Medea is geschreven in opdracht van Het Toneelhuis (Antwerpen). Het is Tom Lanoyes bewerking van Argonautika van Apollonios van Rhodos en Medea van Euripides. Gerardjan Rijnders regisseerde de voorstelling die in 2001 in première ging in Antwerpen. In datzelfde jaar werd het stuk uitgegeven door Prometheus (Amsterdam).
De tekst van Mamma Medea mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM.
Fort Europa. Hooglied van versplintering is een theaternovelle van Tom Lanoye, geschreven in opdracht van Zuidelijk Toneel Hollandia, als basis voor de gelijknamige afscheidsvoorstelling van Johan Simons. In diens regie ging de voorstelling in 2005 in première in het Südbahnhof te Wenen, tijdens de Wiener Festwochen. In datzelfde jaar werd de tekst ook uitgegeven door Prometheus (Amsterdam).
De tekst van Fort Europa. Hooglied van versplintering mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM.
De Jossen. Val en revival der saamhorigheid is een toneelstuk van Tom Lanoye, geschreven in opdracht van Olympique Dramatique en Het Toneelhuis (allebei Antwerpen). Het ging ook in Antwerpen in première in 2004 en werd in dat jaar uitgegeven door Prometheus (Amsterdam), in één band met Diplodocus Deks. Triomf der archeologie.
De tekst van De Jossen. Val en revival der saamhorigheid mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM.
Atropa. De wraak van de vrede is geschreven in opdracht van Toneelhuis (Antwerpen). Het is een zeer vrije bewerking van diverse bronteksten, hoofdzakelijk alle stukken van Euripides die handelen over de Trojaanse oorlog, maar ook teksten van Aischylos, Jean-Paul Sartre, George W. Bush, Donald Rumsfeld en Curzio Malaparte (meer bepaald uit De huid). Guy Cassiers regisseerde de voorstelling die in 2008 in première ging in Antwerpen. De tekst werd in datzelfde jaar uitgegeven door Prometheus (Amsterdam).
De tekst van Atropa. De wraak van de vrede mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM.
Celibaat is een toneelstuk dat Tom Lanoye schreef naar de gelijknamige roman van Gerard Walschap, met toestemming van diens erven. Het werd in 1993 door uitgeverij Bert Bakker (Amsterdam) gepubliceerd als onderdeel van De schoonheid van een total loss, waarin ook twee andere stukken van Lanoye werden opgenomen; Blankenberge en Bij Jules en Alice. Celibaat werd geschreven in opdracht van Theater Teater en in 1993 voor het eerst opgevoerd in Mechelen, in een regie van Jappe Claes.
De tekst van Celibaat mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM.
Bloed & rozen. Het lied van Jeanne en Gilles is geschreven in opdracht van Toneelhuis (Antwerpen). Guy Cassiers regisseerde de voorstelling die in 2011 in première ging in Antwerpen. De tekst werd in datzelfde jaar in boekvorm uitgegeven door de krant De Morgen (Brussel).
De tekst van Bloed & rozen. Het lied van Jeanne en Gilles mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM.
De Russen! is geschreven in opdracht van Toneelgroep Amsterdam. Het is een samenvoeging en bewerking van twee toneelstukken van Anton Tsjechov, Platonov en Ivanov, met nieuwe scènes en enkele citaten uit andere stukken van Tsjechov. Ivo van Hove regisseerde de voorstelling die in première ging tijdens het Holland Festival op 19 juni 2011, in de Stadsschouwburg Amsterdam.
De tekst van De Russen! mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM (contact@sabam.be / www.sabam.be).
Mefisto for Ever is geschreven in opdracht van het Toneelhuis (Antwerpen). Het is Tom Lanoyes vrije bewerking van Mefisto. Roman van een carrière van Klaus Mann. Guy Cassiers regisseerde de voorstelling die in première ging op 13 oktober 2006 in de Bourlaschouwburg in Antwerpen. De Nederlandse première vond plaats op 2 december 2006 in de Rotterdamse Schouwburg.
In dierbare herinnering aan Geert Muchez, die me met goede raad en stukken uit zijn privéarchief de sleutel verschafte tot deze bewerking.
De tekst van Mefisto for Ever mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM (contact@sabam.be / www.sabam.be).
Met Revue Ravage schreef Tom Lanoye voor KVS en NTGent over het leven en werk van een oudere politicus. De man is al (te) lang voorzitter en wil ermee kappen, maar hij is te ijdel en te bang om zijn enige grote levenspassie op te geven: de politiek, en dus, de facto, de macht. Om deze spilfiguur draait een aantal andere personages heen, als motten en muggen rond het schroeiende lamplicht van de macht: zijn vrouw die met hem rustig van zijn pensioen wil genieten, zijn briljante zoon en kroonprins, zijn maîtresse, die wacht op het moment dat hij de scheiding aanvraagt om met haar aan zijn tweede jeugd te beginnen, zijn interne opponent - de eerlijke maar oersaaie gestaalde partijman, zijn trouwe politieke mentor en vriend - sluwe tacticus, rots in de branding zowel op politiek als privé gebied, de trouble-shooter, de man in de schemerzone, die opdrachten uitvoert die alleen stilzwijgend en oogluikend worden gegeven....
Revue Ravage was een geweldige clash van topmuzikanten en dito acteurs: Josse de Pauw, die ook de regie voor zijn rekening nam, Els Dottermans, An Miller, Nico Sturm, Eurudike De Beul, Willy Thomas en Frank Focketyn. Peter Vermeersch componeerde de muziek die live wordt uitgevoerd door Flat Earth Society.
De tekst van Revue ravage. mag vrij worden gedownload en verspreid. Opvoeringen, geheel of gedeeltelijk, mogen pas plaatsvinden na een voorafgaande schriftelijke afspraak met SABAM.
DE STÖRM is in de loop van 2021 geschreven in Antwerpen en Kaapstad, op vraag van Reinhilde ‘Reina’ Decleir en in opdracht van Tutti Fratelli, haar gezelschap en levenswerk. Het is een vrije bewerking van The Tempest van William Shakespeare, een van haar theaterhelden, naast Molière, Dario Fo en Bertolt Brecht. Het was de bedoeling dat ze zelf een dubbelrol zou vertolken. Zowel de magiër Prospero als Sycorax, de moeder van het monster Kalibaan. Haar ziekte en dood op 6 april 2022 hebben dat verhinderd. Dat trieste feit maakt van deze bewerking des te meer een hommage aan haar. Als actrice, als docente en als bezielster van een van de mooiste en ontroerendste gezelschappen die ooit het licht zagen in Antwerpen en heel de Nederlanden.
